Miejsca związane z Olgą i Andrzejem Małkowskimi: ruina willi Turnia przy ul. Kościuszki; grób na Nowym Cmentarzu przy ulicy Nowotarskiej
Bibliografia: Krupa M., 2015. [MK]
Olga Drahonowska-Małkowska (1888–1979)
Andrzej Małkowski (1891–1919)
Olga Drahonowska urodziła się 1 września 1888 roku w Krzeszowicach, a Andrzej Małkowski 31 października 1889 roku w Trębkach na Kujawach. Poznali się w czasie studiów we Lwowie w 1910 roku. Byli współtwórcami polskiego harcerstwa, zorganizowanego na wzór brytyjskiego skautingu, i założycielami najstarszych polskich drużyn skautowych.
Gdy wiosną 1912 roku Olga zachorowała na płuca, postanowili się pobrać i przenieść ze Lwowa do Zakopanego. Pod Giewontem zamieszkali w połowie czerwca 1913 roku. 19 czerwca 1913 roku wzięli pierwszy w Polsce harcerski ślub w kościele parafialnym Świętej Rodziny przy Krupówkach. Ich małżeństwo pobłogosławili ksiądz administrator Jan Rychlik i ksiądz skaut Kazimierz Lutosławski, „Szary”.
W ciągu dwóch lat Małkowscy stworzyli pod Giewontem dwie drużyny skautów, a Zakopane stało się dzięki nim jedną z kolebek polskiego harcerstwa. Mieszkali w Klemensówce przy Jagiellońskiej, u Karpiela w Kościelisku oraz w Turni (dziś w ruinie) przy ulicy Kościuszki. Andrzej pracował jako nauczyciel angielskiego i gimnastyki w zakopiańskim gimnazjum. Po wybuchu pierwszej wojny światowej wraz ze starszymi skautami wstąpił do Legionów, a Olga przeniosła się do Korniłowiczówki na Bystre i organizowała rozmaite formy pomocy dla miejscowej ludności. Po powrocie Andrzeja z Legionów rozpoczęli gromadzenie broni, jednak na skutek dekonspiracji musieli uciekać. W lutym 1915 roku wyjechali przez Wiedeń do Stanów Zjednoczonych.
W USA urodził się ich jedyny syn Lutyk. Olga Małkowska spędziła w Ameryce siedem lat. Andrzej, latem 1917 roku, popłynął do Europy, a następnie dołączył do Błękitnej Armii generała Józefa Hallera. Zginął podczas katastrofy na pokładzie statku „Chaouia” na Morzu Śródziemnym 15 stycznia 1919 roku, gdy płynął z misją specjalną do Odessy.
Olga Małkowska w 1921 roku wróciła z synem do Polski i zamieszkała w Zakopanem. Pracowała jako nauczycielka w Szkole Domowej Pracy Kobiet generałowej Jadwigi Zamoyskiej i w zakopiańskim gimnazjum. Kontynuowała działalność harcerską w Zakopanem, a od 1924 roku w Sromowcach Wyżnych.
We wrześniu 1939 roku, z obawy przed aresztowaniem, wyjechała z kraju. Wróciła do Polski w 1961 roku, a dwa lata później znów zamieszkała w Zakopanem.
Zmarła w zapomnieniu 15 stycznia 1979 roku, dokładnie w sześćdziesiątą rocznicę śmierci swojego męża. Dwa lata później stanął na grobie Olgi i symbolicznym grobie Andrzeja okazały granitowy pomnik dłuta Henryka Burzca.
