Ważniejsze miejsca: pamiątkowa tablica na grobie matki na Starym Cmentarzu przy ul. Kościeliskiej, willa „Tatry” przy ul. Do Samków 6, willa „Zośka” przy ul. Krupówki 77, willa „Olma” przy ul. Zamoyskiego 7, willa „Witkiewiczówka” na Antałówce 9, teatr „Morskie Oko” przy ul. Krupówki 30

Bibliografia: Micińska A., 2003; Degler J., 2009; Pinkwart M., Długołęcka-Pinkwart L., 2006; Pinkwart M., 2007; Pinkwart M., 2013. [ZM]

Syn Marii z Pietrzkiewiczów i Stanisława Witkiewicza urodził się 24 lutego 1885 roku w Warszawie. Był malarem, fotografikiem, teoretykiem sztuki, dramaturgiem i filozofem. M.in. wraz z Leonem Chwistkiem, Tytusem Czyżewskim, Tymonem Niesiołowskim, braćmi Andrzejem i Zbigniewem Pronaszkami oraz Augustem Zamoyskim współtworzył w polskiej sztuce formizm, inspirowany włoskim futuryzmem i niemieckim ekspresjonizmem. Należy do kultowych postaci Zakopanego.

W czerwcu 1890 roku zamieszkał z rodzicami w Zakopanem, gdzie – z dłuższymi i krótszymi przerwami (najdłuższa to wyjazd z Bronisławem Malinowskim do Australii w 1914 r., przerwany powrotem do Rosji i kilkuletnim epizodem wojskowym w armii carskiej w latach 1914–1918) – mieszkał na stałe do 1939 roku. Jego rodzicami chrzestnymi byli Helena Modrzejewska i Jan Krzeptowski Sabała (1891).

Od dziecka interesował się fotografią. Studiował malarstwo w krakowskiej Akademii Sztuki (1904–1905 w pracowni Jana Stanisławskiego). Do 1912 roku (do 1908 r. wraz z ojcem, który musiał wyjechać na leczenie do Lovrany) w Zakopanem mieszkał wraz z matką w chałupie Józefa Ślimaka stojącej w miejscu dzisiejszej „Watry”, a następnie przeważnie w pensjonatach dzierżawionych przez matkę: „Nosal” na Bystrem (1912–1914), „Wawel” przy ul. Krupówki (1918–1921), „Tatry” przy ul. Chramcówki, obecnie Do Samków (1921–1925), „Elektron” przy ul. Kościuszki (1925–1926), „Zośka” przy ul. Krupówki (1926–1930). Następnie mieszkał w willi „Olma”, początkowo wraz z matką (1930–1931), a po jej śmierci samotnie (1931–1933). Ostatnim miejsce zamieszkania Witkacego była willa „Witkiewiczówka” na Antałówce (dawna willa „Na Antołówce”, której nazwę w tym właśnie czasie zmieniono na obowiązującą do dzisiaj).

W 1923 roku poślubił Jadwigę z Unrugów. W latach 1925–1927 prowadził w „Morskim Oku” Teatr Formistyczny, gdzie wystawiano jego sztuki” m.in. Wariata i zakonnicę, Nowe Wyzwolenie i Pragmatystów. W tym samym czasie rozpoczęła działalność jego Firma Portretowa. Jednak główną jego pasją życiową była filozofia (prowadził nawet wykłady na kursach wakacyjnych w Zakopanem).

W Zakopanem mieszkał niemal do końca sierpnia 1939 roku. Wyjechał do Warszawy 25 sierpnia, gdzie dotarł dzień później. 5 września, wraz z Teresą Korzeniowską, uciekając przed frontem na wschód, dotarł około połowy miesiąca do wsi Jeziory, gdzie po informacji o przekroczeniu 17 września granicy polskiej przez armię czerwoną, popełnił dzień później samobójstwo. Został pochowany na miejscowym cmentarzu. W 1988 roku odbyło się nagłośnione przez ówczesne władze państwowe przeniesienie prochów artysty do grobu matki na Pęksowym Brzyzku, co w krótkim czasie okazało się grubą pomyłką i sprowadzone wówczas szczątki ekshumowano w 1994 roku i po przewiezieniu do Jezior złożono na cmentarzu w miejscu poprzedniego pochówku.

Galeria zdjęć